Tatonge: Tân Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ - nhà lãnh đạo kiến tạo trong nhiều “tâm bão”

QĐND Online - Hôm nay, Quốc hội vừa biểu quyết với số phiếu tán thành rất cao (98,54%) bầu đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia. Báo Quân đội nhân dân Điện tử xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc một số dấu ấn của tân Chủ tịch Quốc hội qua những trọng trách công tác, thể hiện rất rõ bản lĩnh, tầm nhìn và tư duy đột phá của một nhà lãnh đạo kiến tạo trong nhiều “tâm bão”.

GS., TS. Vương Đình Huệ được Quốc hội phê chuẩn làm Bộ trưởng Bộ Tài chính tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XIII ngày 3-8-2011. Đây là thời kỳ “sóng cả” rất cần người chèo lái giỏi, một thời kỳ mà ngành Tài chính đã trải qua đầy những khó khăn, thử thách nhưng cũng nỗ lực không ngừng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế cho thấy, trong lịch sử kinh tế Việt Nam suốt 2 thập kỷ qua, giai đoạn này tập trung những sức ép, khó khăn kinh tế lớn nhất, cả cấp vĩ mô lẫn vi mô… Nhưng Bộ trưởng Bộ Tài chính đã lãnh đạo ngành giành được “thắng lợi kép”, vừa hoàn thành trách nhiệm thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN), vừa đảm bảo các mục tiêu hỗ trợ nền kinh tế với giải pháp đặc biệt là “giảm thuế để tăng thu”. Thu ngân sách đạt và vượt dự toán. Tất cả các khoản chi ngân sách đều được đảm bảo, đặc biệt chi cho an sinh xã hội tăng trên 20%. Các chính sách tài khóa trong năm 2012 đã phát huy tác dụng với các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường.

Bộ trưởng Vương Đình Huệ lãnh đạo Bộ Tài chính cũng là giai đoạn Bộ được Chính phủ giao triển khai nhiều đề án lớn đã chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành trong thời gian ngắn với chất lượng cao như: Đề án “Tái cơ cấu DNNN, trọng tâm là tập đoàn, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2011-2015”. Thời gian này, Bộ Tài chính cũng đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các đề án nhằm tái cấu trúc nền tài chính quốc gia trên nhiều phương diện: tái cấu trúc thị trường chứng khoán (TTCK), bảo hiểm; cải cách DNNN, trọng tâm là tập đoàn, tổng công ty Nhà nước; đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập; Trình Chính phủ phê duyệt Chiến lược Tài chính đến năm 2020… Những đề án này đã thực sự là “xương sống” chiến lược phát triển của hệ thống tài chính trong suốt 10 năm qua và cả trong những năm sắp tới.

Bộ Tài chính đã đề xuất và được Chính phủ và Quốc hội ban hành các Nghị quyết số 13/NQ-CP, Nghị quyết số 29/2012/QH13, Nghị quyết 01/NQ-CP, Nghị quyết 02/NQ-CP. Các Nghị quyết này có vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội với nhiều giải pháp thiết thực về chính sách tài chính tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh gắn với hỗ trợ phát triển thị trường nhưng vẫn nhất quán trong việc thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, từng bước thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế.

Ở lĩnh vực hết sức phức tạp và nhạy cảm là quản lý, điều hành giá cả, Bộ trưởng Vương Đình Huệ đã thể hiện bản lĩnh và trách nhiệm kiến tạo, vì dân khi điều hành giá xăng dầu. Trả lời chất vấn của các Đại biểu Quốc hội, ông thẳng thắn nói rất rõ ràng, rành mạnh; nói rõ những tồn tại của xăng dầu – điện - than và nêu giải pháp tháo gỡ. Trước câu hỏi đâu là giải pháp quan trọng nhất, ông trả lời rất nhanh: “Giải pháp của mọi giải pháp là công khai và minh bạch”. Thực tế kết quả công tác quản lý và điều hành giá của Bộ Tài chính trong thời gian qua đã thể hiện rõ quyết tâm công khai và minh bạch. Bộ Tài chính đã triển khai tích cực, hiệu quả các giải pháp tăng cường quản lý giá cả, ổn định thị trường; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu công khai, minh bạch, sử dụng linh hoạt các công cụ tài chính nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của người tiêu dùng, DN và Nhà nước.

Năm 2012, TTCK Việt Nam từng đứng bên bờ vực lâm vào khủng hoảng, có nguy cơ sụp đổ, thậm chí có một số chuyên gia kinh tế kiến nghị tạm đóng cửa thị trường. Đích thân Bộ trưởng Vương Đình Huệ đã bất kể thời gian, giờ giấc họp bàn cùng lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán nhà nước để đưa ra những kế sách “giải cứu” hữu hiệu nhất. Với những nước cờ “cao tay”, đà lao dốc của thị trường bị chặn lại và chỉ sau vài phiên giao dịch, thị trường đã lấy lại sắc xanh, dần đi vào ổn định.

Tháng 12-2012, ông Vương Đình Huệ được Bộ Chính trị phân công giữ chức Trưởng ban Kinh tế Trung ương. Chỉ sau 3 năm tái lập, Ban Kinh tế T.Ư đã thực hiện 33 đề án lớn về kinh tế - xã hội, đó đều là những công trình có ý nghĩa kiến tạo rất lớn trong đổi mới tư duy của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế.

Trong đó, không thể không nhắc đến những đề án có ý nghĩa chiến lược như những “cẩm nang”, “nỏ thần” phát triển kinh tế như:Đề án Tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện chủ trương đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế; Tổng kết 30 năm đổi mới phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Báo cáo Sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa X về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Báo cáo cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; Cơ chế, chính sách về an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo; tái cơ cấu đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước và hệ thống ngân hàng; thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai; phát triển công nghiệp, nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới v.v...

Ban Kinh tế T.Ư cũng đã thực hiện thẩm định 31 đề án trình Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tiêu biểu như các đề án: Chủ trương giải quyết Tập đoàn Vinashin; Chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; Phương án kết thúc đàm phán các Hiệp định Thương mại tự do (FTA Việt Nam - EU; Việt Nam - Liên minh Á - Âu; Hiệp định TPP...); Đề án thành lập đơn vị hành chính - kinh tế Phú Quốc, Kiên Giang…

Thời kỳ này, Ban Kinh tế Trung ương đã chủ động nghiên cứu để cụ thể hóa, làm rõ nội dung các vấn đề kinh tế lớn trong dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XII của Đảng. Đây là thời kỳ nhờ đó, tư duy phát triển chủ yếu dựa theo chiều rộng đã được chuyển hướng dần sang phát triển theo chiều sâu, dựa trên các yếu tố tăng năng suất lao động và đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, với hệ thống Ngân hàng và tổ chức tín dụng, Ban Kinh tế Trung ương đã dày công nghiên cứu, đánh giá tổng thể, toàn diện tình hình 4 năm thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, nhất là về các lĩnh vực trọng tâm như đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước, tài chính - ngân hàng…

PGS. TSKH. Nguyễn Văn Đặng, nguyên Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương, người đã có nhiều năm chấp bút xây dựng dự thảo các văn kiện Đại hội Đảng và có 13 năm làm Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương đã đánh giá khi nhận sự đột phá của thời kỳ này là nhờ: “Tập thể lãnh đạo và cán bộ của Ban Kinh tế T.Ư luôn bám sát thực tiễn của đất nước, trân trọng và thực sự cầu thị lắng nghe những ý kiến và thực tiễn đổi mới, chú trọng tổng kết thực tiễn của đất nước, đồng thời coi trọng tiếp thu những tinh hoa của nhân loại, trân trọng học hỏi và vận dụng những kinh nghiệm, những cách làm hay của thế giới, phù hợp với bối cảnh, điều kiện của đất nước, có sự đồng thuận cao của nhân dân”. Biết lắng nghe những hiến kế là một điểm sáng từ Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Vương Đình Huệ.

Chính vì vậy, khi đến thăm và làm việc với Ban Kinh tế Trung ương, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (nay là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước) đã nhận xét: "Trong các báo cáo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Kinh tế Trung ương đã có những đánh giá khách quan, chân thực và có nhiều đề xuất mới rất thiết thực và sáng tạo; lãnh đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ đánh giá tốt về những đóng góp của Ban Kinh tế Trung ương…”.

Tròn 4 năm ở Chính phủ, được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao nhiệm vụ “gác” mảng kinh tế - tài chính, cá nhân ông Vương Đình Huệ cùng với tập thể Thường trực Chính phủ và Chính phủ đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng để kinh tế vĩ mô vững chắc hơn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ nhất trong 10 năm qua và lan toả thành quả kinh tế cũng như tư duy mới tới những vùng nông thôn.

Nhớ lại thời gian đầu nhiệm kỳ Chính phủ của Quốc hội khoá XIII, nợ công của quốc gia liên tục “phình to”, sát trần Quốc hội cho phép khi ở mức 64,73% GDP, nợ Chính phủ vượt trần, ở mức 53,62% GDP, cơ cấu nợ chủ yếu là nợ vay ngoài nước, thời gian vay ngắn, lãi suất cao đã gây ra áp lực trả nợ lớn, ảnh hưởng tới an toàn tài chính quốc gia và sự ổn định của kinh tế vĩ mô. Thực hiện yêu cầu của Quốc hội và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã nhiều lần họp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và nhiều bộ, ngành, địa phương liên quan để cùng tìm giải pháp cơ cấu lại nợ công, kéo giảm tỉ lệ nợ công và áp lực trả nợ.Cuối năm 2019, nợ công chỉ còn khoảng 55% GDP. Song song với đó, cơ cấu vay nợ chuyển dịch dần theo hướng tăng vay trong nước giảm rủi ro tỉ giá, hỗ trợ phát triển thị trường vốn trong nước. Lãi suất vay đã giảm sâu khi có khoản vay lãi suất từ mức 13%/năm còn 4,5%. Nhờ đó, áp lực vay đảo nợ giảm mạnh và giảm áp lực trả nợ, bảo đảm an toàn nợ công, tận dụng được các nguồn vốn giá rẻ để phát triển đất nước.

Bên cạnh vấn đề nợ công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã tham mưu cho Chính phủ và Quốc hội ban hành Nghị quyết 42/2017/QH14 về xử lý nợ xấu - “cục máu đông” của nền kinh tế, sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng được coi là một trong những điểm sáng của công tác lập pháp khoá này.

Trong công tác kiểm soát lạm phát, Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ Vương Đình Huệ khi đó cũng đặt ra yêu cầu cho Tổ giúp việc, Tổng cục Thống kê và Ngân hàng Nhà nước độc lập xây dựng các kịch bản tăng giá tiêu dùng khác nhau, tính cho từng quý để “bấm” số cho cả năm và thống nhất triển khai cho các năm sau. Đồng thời đẩy mạnh công khai, minh bạch trong điều hành giá của Ban chỉ đạo cũng như của các bộ, ngành, địa phương để triệt tiêu hoàn toàn lạm phát kỳ vọng - vốn là lực cản không nhỏ trong kiểm soát lạm phát ở Việt Nam. Kết quả là chỉ số lạm phát bình quân giảm từ 4,74% năm 2016 xuống còn 3,53% năm 2017, 3,54% năm 2018 và năm 2019 là 2,79% - mức tăng thấp nhất trong 3 năm gần đây, liên tục thấp hơn chỉ tiêu lạm phát mà Quốc hội và Chính phủ yêu cầu, làm giảm sự “bốc hơi” của túi tiền người dân.

Điều đặc biệt trong 4 năm qua, công tác điều hành giá của Chính phủ không chỉ nhằm một mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô mà còn hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế bằng việc tranh thủ điều chỉnh giá các dịch vụ công do Nhà nước quản lý như điện, giáo dục, y tế mà không làm ảnh hưởng tới mặt bằng giá chung. Do vậy, thành quả của công tác điều hành giá dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh tăng trưởng GDP 4 năm qua liên tục tăng, ở mức cao (trên 7%) và kinh tế phục hồi rõ nét hơn giai đoạn trước.

Điều đáng nói hơn nữa, thành quả kinh tế - xã hội đạt được còn lan toả tới những vùng nông thôn, các đối tượng người dân còn khó khăn theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là “Đất nước tiến lên nhưng không ai bị bỏ lại phía sau”.

Một năm trên cương vị Bí thư Thành ủy Hà Nội, phong cách nói ít, làm nhiều nhưng quyết liệt, hiệu quả của ông còn tạo ra một chuyển động mới trong hệ thống chính trị, từ một “Hà Nội không vội được đâu” nay là “Hà Nội không vội không xong”.

Một trong những vấn đề thể hiện rất rõ tầm nhìn lãnh đạo của Bí thư Thành ủy Hà Nội phải kể đến câu chuyện hoàn thành các quy hoạch của Thủ đô. Từ năm 1954 đến nay, Hà Nội đã qua 7 lần điều chỉnh quy hoạch Thủ đô nhưng đến nay tỷ lệ phủ kín quy hoạch mới đạt 86%. Bốn quy hoạch phân khu nội đô của Hoàn Kiếm, Ba Đình, Tây Hồ, Đống Đa vẫn chưa xong còn các quy hoạch phân khu sông Hồng dọc theo 120km bờ sông thì vẫn chưa đâu vào đâu. Dự án thành phố sông Hồng đã trải qua gần 30 năm triển khai.

Với tư duy kinh tế và khoa học nhạy bén, sắc sảo, ông Vương Đình Huệ đã nhìn ra tận gốc vấn đề ngay từ những phiên họp đầu tiên cho thấy ông đã quan sát câu chuyện thành phố ven sông từ trước khi về Hà Nội. Với việc hoàn thành các phân khu nội đô và phân khu ven sông Hồng, kết thúc nhiệm kỳ Chủ tịch HĐND của mình, ngay sau Đại hội XIII, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ đã giúp Hà Nội giải xong bài toán quy hoạch, một giấc mơ kéo dài hơn 6 thập kỷ. Quy hoạch phải đi trước một bước, là bệ phóng kiến tạo cho phát triển. Câu chuyện dài đã kết thúc có hậu bởi một nhà lãnh đạo nắm vững khoa học và có tư duy kỹ trị.

Ngồi “ghế nóng” ở vào một thời điểm đầy nhạy cảm và thách thức, ngay trước thềm Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XVII và Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, trên cương vị người thuyền trưởng, Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ đã thực sự làm rất tốt vai trò kiến tạo cho đổi mới và phát triển.

“Thử lửa” đầu tiên với ông Vương Đình Huệ là chưa đầy 1 tháng trên cương vị Bí thư Thành ủy, ngày 6-3-2020, Hà Nội ghi nhận ca mắc Covid-19 đầu tiên tại phố Trúc Bạch (quận Ba Đình), một sự kiện gây chấn động cả thành phố lúc bấy giờ.

Ngay trong đêm, Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ đã chủ trì cuộc họp khẩn để chỉ đạo, triển khai ngay các biện pháp khoanh vùng, cách ly, truy vết thần tốc. Hà Nội đã vững vàng vượt qua, không “bung”, không “toang” từ ca nhiễm đầu tiên và đầy phức tạp, để lại những kinh nghiệm quý báu giúp xử lý những ổ dịch phức tạp hơn như tại thôn Hạ Lôi (huyện Mê Linh) hay Bệnh viện Bạch Mai. Thật sự nếu nhìn lại một năm chiến đấu với Covid-19, nếu Hà Nội không khống chế thành công những ổ dịch nguy hiểm đó thì không biết điều gì sẽ xảy ra đối với cả nước? Là một chuyên gia kinh tế, Bí thư Thành ủy Hà Nội luôn thấu hiểu: Chống Covid-19 thành công là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển và Hà Nội phải an toàn, Hà Nội vì cả nước.

Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ đã sớm chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND Thành phố khẩn trương xây dựng các kịch bản tăng trưởng, điều hành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với diễn biến tình hình dịch bệnh. Ông đã chủ trì nhiều phiên họp của Thường trực Thành ủy với các ngành, lĩnh vực, như nông nghiệp, công thương, tài chính, kế hoạch... kéo dài đến quá trưa hoặc tối muộn. Nhiều cuộc đối thoại với các doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Ông còn chỉ đạo thành phố “âm thầm” tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư lớn.

Nhờ thế, ngay khi dịch bệnh bước đầu được kiểm soát, Hà Nội là một trong những địa phương đầu tiên bước vào cuộc tăng tốc “làm ăn”, tổ chức rất thành công Hội nghị “Hà Nội 2020 - hợp tác và phát triển” (ngày 27-6), thu hút số dự án, số vốn tăng tương ứng gấp 5 và 11 lần so với Hội nghị xúc tiến đầu tư 2016. Đây là hội nghị quy mô lớn, chưa từng có trong bối cảnh dịch Covid-19 trên thế giới còn diễn biến phức tạp, thể hiện ý chí, bản lĩnh của người đứng đầu Thành phố.

Khi đại dịch bùng phát lần thứ 3 ở Việt Nam, Bí thư Hà Nội còn chủ động tiên phong hỗ trợ, chia lửa cùng Hải Dương giải cứu nông sản cho bà con nông dân-đây là một hành động nhân văn, thể hiện phẩm chất một nhà lãnh đạo nhìn xa trông rộng, biết lo cho dân và thương dân, qua đó lan tỏa hình ảnh một Hà Nội kết nối, một Hà Nội nghĩa tình trong đại dịch…

Trong một năm trên “ghế nóng”, dù bối cảnh đại dịch, ông đã lặng lẽ chỉ đạo xử lý thành công nhiều vấn đề tồn đọng nhiều năm, có việc bế tắc tưởng như không có đường ra. Nhiều điểm ùn tắc hơn hai chục năm nay đã được xử lý, cải thiện bộ mặt đô thị như cầu vượt Nguyễn Văn Huyên - Hoàng Quốc Việt, cầu thấp Linh Đàm nối với vành đai 3 trên cao, đường trên cao đoạn ngã tư Vọng - ngã tư Sở, đường vành đai 3 đoạn Mai Dịch - cầu Thăng Long và khai trương nút xoay vành đai 3 nối với cao tốc Hà Nội - Hải Phòng; vụ sai phạm trật tự xây dựng ở chung cư số 8B Lê Trực (quận Ba Đình); bất cập xử lý rác Hà Nội và hoạt động của Khu liên hiệp xử lý rác thải Nam Sơn (Sóc Sơn).